Aziz Sancar, 8 Eylül 1946 tarihinde Türkiye’nin Mardin iline bağlı Savur kasabasında, okuryazar olmayan ancak eğitime büyük önem veren bir çiftçi ailesinin çocuğu olarak doğdu. Sekiz kardeşten biri olan Sancar, köydeki çocukluk döneminde eğitime duyduğu ilgi ve ailesinin desteğiyle öne çıktı.

Sancar ilk ve orta öğrenimini Savur’da tamamladıktan sonra, lise eğitimi için Türkiye’nin farklı şehirlerinde bulundu. Çocukluğundan beri tıp ve bilim alanına olan ilgisi sayesinde, İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde eğitim aldı. Üniversite yıllarında yoğun bir çalışma temposuyla dikkat çeken Sancar, hem akademik başarılar elde etti hem de araştırma yapma tutkusunu pekiştirdi.

 

Akademik Başarılar ve Yurtdışı Yolculuğu

 

İstanbul Tıp Fakültesi’nden mezun olduktan sonra, Aziz Sancar bir süre Türkiye’de hekimlik yaptı. Ancak bilimsel araştırmaya olan tutkusunun peşini bırakmadı ve burs kazanarak Amerika Birleşik Devletleri’ne gitti. Dallas’taki Teksas Üniversitesi’nde moleküler biyoloji alanında doktora yapmaya başladı. Doktora süresince DNA tamiri mekanizmaları üzerine yoğunlaşan Sancar, bu alandaki çalışmalarıyla bilim dünyasında dikkat çekmeye başladı.

Doktora sonrasında Yale Üniversitesi’nde DNA onarımı ve biyoritmler üzerine çalışmalarını sürdürdü. 1982 yılında Kuzey Karolina Üniversitesi’nde akademik bir pozisyona başlayan Sancar, burada uzun yıllar boyunca hem öğrenciler yetiştirdi hem de çağ atlatan bilimsel keşiflere imza attı. Aynı zamanda bu dönemde yazdığı makaleler ve gerçekleştirdiği deneyler, bilim camiasında geniş yankı uyandırdı.

 

Bilimsel Katkıları ve Nobel Ödülü

 

Aziz Sancar’ın bilimsel kariyerindeki en önemli çalışmalarından biri, DNA onarım mekanizmalarını açıklamasıdır. UV radyasyonunun DNA’ya nasıl zarar verdiğini ve bu hasarın tamirinde rol oynayan enzimatik mekanizmaları ortaya koydu. Özellikle “nükleotid kesim tamiri” adı verilen mekanizmanın detaylarını açıklaması, tıbbi ve biyolojik araştırmalar için bir dönüm noktası oldu.

Bu çalışmaları, DNA hasarının kansere ve diğer hastalıklara yol açma süreçlerini anlamamıza yardımcı oldu. Sancar, bu büyük başarısı sayesinde 2015 yılında Nobel Kimya Ödülü’ne layık görüldü. Bu ödülü Tomas Lindahl ve Paul Modrich ile paylaşan Sancar, bu başarısıyla Türkiye’den Nobel kazanan ikinci kişi oldu. Ödül töreninde yaptığı konuşmada, çalışmalarının insanoğlunun yaşam kalitesini artırmaya yönelik bir adım olduğunu vurguladı.

 

İnsanlık ve Topluma Katkıları

 

Aziz Sancar, Nobel ödülünün ardından başta Türkiye olmak üzere dünya çapında bir ilham kaynağı haline geldi. Sadece bilimsel keşifleriyle değil, aynı zamanda köklerine olan bağlılığıyla da dikkat çekti. Sancar, eşi Gwen Sancar ile birlikte Kuzey Karolina’da bir Türk evi kurarak Türk öğrencilerin ve bilim insanlarının desteklenmesine katkıda bulundu. Bu merkez, Türk kültürünü tanıtmayı ve genç bilim insanlarına rehberlik etmeyi amaçlıyor.

Ayrıca, kendi hayat hikayesini anlatarak gençlere eğitimin ve azmin önemini vurguladı. “Başarılı olmak için bir plan yapın ve o plandan asla sapmayın” diyen Sancar, bilime olan adanışıyla milyonlarca insanın yolunu aydınlatmaya devam ediyor. Türkiye’de eğitim projelerine verdiği desteklerle de toplumun farklı kesimlerine ulaşmayı başardı.

 

Bilimsel Çalışmalarının Uzun Vadeli Etkileri

 

Aziz Sancar’ın DNA onarımı konusundaki çalışmaları, sadece teorik bilimde değil, aynı zamanda pratik tıpta da devrim yaratmıştır. Özellikle kanser tedavilerinde, hücrelerin DNA tamir süreçlerini hedef alan yeni ilaçların geliştirilmesine olanak tanımıştır. Bu bağlamda Sancar’ın çalışmaları, tıp dünyasında çığır açan yeniliklere zemin hazırlamıştır. Ayrıca, biyolojik saat üzerinde yaptığı araştırmalar, uyku bozukluklarından depresyona kadar pek çok rahatsızlığın tedavisinde kullanılabilecek bilgiler sunmuştur.

Sancar’ın çalışmaları sadece bir bilimsel başarı öyküsü değil, aynı zamanda insanlık için bir rehber niteliğindedir. Bilimsel yöntemlere olan inancı ve disiplini, genç araştırmacılar için örnek teşkil etmektedir. Ayrıca, uluslararası platformlarda yaptığı işbirlikleri, bilimin evrensel bir dil olduğunu göstermiştir.

Aziz Sancar’ın hayatı, bilime adanışın, azmin ve çalışmanın bir sembolü olarak öne çıkmaktadır. DNA onarım mekanizmaları üzerine yaptığı çalışmalar, hem tıbbi araştırmalara katkı sağlamış hem de bilim dünyasına yeni ufuklar açmıştır. Sancar’ın başarıları, genç bilim insanlarına ilham verirken, insanlığa daha sağlıklı bir gelecek için umut ışığı olmaktadır. Aziz Sancar, yalnızca bilimsel başarılarıyla değil, aynı zamanda tevazusu, çalışkanlığı ve insani değerleriyle de dünya çapında takdir edilmektedir.