Üniversiteden makine mühendisi olarak mezun olduğumuzda, mühendislikle ilgili birçok teorik bilgiyi bilerek mezun oluyoruz. Fakat şöyle bir gerçek var ki üniversitede öğretilenlerle sektörde konuşulanlar birbirinden çok farklıdır. Çiçeği burnunda mühendis adayları sektöre yeni başladıklarında duydukları bu terimlere aşina olmamaları normaldir. Tabi piyasada daha fazla kullanılan terimler vardır ama biz sizin için bunlardan belli başlılarını açıklamaya çalıştık. İyi okumalar…

Burçlar kaymalı yataklama elemanlarıdır. Mekanizma gövdesi içerisine oturtulan bu elemanlar gövde ile mili yataklamaktadır. Yani gövde ile milin sürtünmesini en aza indirerek mekanizmanın yüksek bir verimle çalışmasını sağlamaktadır. Burçlar genellikle bronzdan yapılır ve içi boş, silindir şeklinde tasarlanan parçalardır.

Kumpaslar milimetrik olarak ölçü almaya yarayan ölçüm aletleridir. Günümüzde elektronik olan kumpaslar daha yaygındır. Böylelikle daha hassas ölçüler alınabilmektedir. Çünkü manuel olan kumpasta verniyer bölmesindeki çizgilerin cetveldeki çizgilerle çakışması esasına göre ölçüm yapılır. Tabi bu durumda, hassas bir ölçü için hassas bir göz gerekir ki bu uzun tecrübeler sonucunda kazanılır. Bu nedenle elektronik olan kumpas herkese hitap etmektedir.

Kamalar mil ve göbek bağlantı elemanlarıdır. Kamalarda hem kuvvet hem de şekil bağı vardır. Yani gücü ve hareketi bu iki prensiple iletirler. Kamalar standart elemanlardır. Yani diyelim ki, mekanizmada kullandığınız kama çeşitli nedenlerle kullanılamaz hale geldi. Sizin kullanmış olduğunuz kama ilk başta standartlara uygun olarak seçildiğinden, bu kamayı çıkarıp aynı ölçülerde herhangi bir imalatçıdan yeni bir kama bulabilir ve mekanizmanıza yerleştirebilirsiniz.

Rulmanlar yataklama elemanlarıdır. Mil ve göbek bağlantılarında kullanılırlar. Rulman içerisinde bulunan bilyalar sayesinde, biri sabit biri dönen mekanizma bağlantılarında sürtünme en aza indirilir. Böylece verim artar. Rulmanlar da aynı kamalar gibi standart elemanlardır. Standart elemanların katalogları vardır. Makinanızı tasarlarken veya daha önce de belirttiğimiz gibi standart makine elamanlarınızı değiştirirken bu kataloglardan faydalanabilirsiniz.

Doğruluğundan emin olunan bir parça (mastar) kullanılarak doğruluğundan emin olunmayan ölçüm aletinin kıyaslanmasıdır. Kalibre edilen ölçü aleti ölçüm esnasında doğruya yakın bir sonuç verecektir.

Boyutları veya ağırlığı laboratuvar ortamında hassas bir şekilde ayarlanmış ve ölçüm cihazlarını kalibre etmek için kullanılan, ölçüleri doğruya en yakın referans parçalardır.

Metal malzemenin iki silindir arasından geçirilerek inceltilmesi esasına dayanan plastik şekil verme işlemidir.

Bir malzemenin kopma anına kadar depoladığı enerjinin ölçüsüdür. Depoladığı enerji ne kadar yüksekse tokluk o kadar fazladır. Tokluk değeri düşük olan malzemeler gevrek malzemelerdir.

Mildeki çap değişimleri fatura olarak adlandırılır.

İki veya daha fazla parçayı birbirine bağlamak için kullanılan elemanlardır. Birbirine bağlanmak istenen parçalar delinir ve içine yerleştirilen cıvatanın karşısına somun bağlanır ve somunun sıkılması işlemiyle bağlantı gerçekleştirilir. Cıvata ve somunlar metrik değerlerle adlandırılırlar.

Torna tezgâhına yerleştirilmiş olan malzemenin döndürülmesi ve sabit duran kesici aletin yüzeyden talaş kaldırması esasına dayalı şekil verme işlemidir. Torna tezgâhında silindirik parçalar işlenir.

Kendi ekseni etrafında dönen kesici aletin işlenecek olan parçadan talaş kaldırma işlemine frezeleme denir. Frezeleme işlemi için kullanılacak olan tezgâha ise freze tezgâhı denir.

O ringler sızdırmazlık amacıyla kullanılan elamanlardır. Kullanıldıkları yerde sıvı akışını engellerler. Sıvı altında çalışan makinalarda sıvının motor kısmına geçmesini engellemek amacıyla kullanılırlar.

Galvanizleme paslanmaya karşı direnci olmayan metalin paslanmaya karşı dirençli hale getirilmesi işlemidir. Yüksek derecede eritilmiş çinkonun içine daldırılan demir, çinko ile güçlü bağ yaparak bir tabaka oluşturur. Oluşan bu tabaka metali çeşitli hava şartları ve rutubetten koruyarak paslanmayı önler.

Çeşitli şekillerde işlenen makine parçalarında keskin köşeler kalır. Bu keskin köşeler uygulanan işlemlerle yumuşatılır.

Vida, somun ve cıvatalardaki dişlerin metrik değerini ölçmeye yarayan bir çeşit cetveldir. Diş tarağı dişteki hatveyi ölçer. Taraklar denenir. Uyan tarağın üzerinde yazan metrik değeri, ölçülen dişin metrik değeridir.

Saf olmayan metallerin eritilmesi işleminde farklı metallerin yüzeylerde birikmesi durumunda oluşur. Biriken bu metaller hava ile temas ederek oksitlenir. Cüruf parça imalatında istenmeyen bir şeydir.

Parçaların talaş kaldırarak işlenmesinde ortaya çıkan küçük parçacıklardır.

İşleme tabi tutulan parçanın yüzeyinde kalan çapak ve parçaları, dayanıklı aşındırıcı ufak taneler içeren bir kesici ile, talaş kaldırılarak, pürüzsüz hale getirilmesi işlemidir. Bu işlemin yapıldığı tezgâh taşlama tezgahıdır. Taşlama işlemi yüzey kalitesi gereken toleranslı parçalarda kullanılır.

Metaller bekledikleri yerde pas ve korozyona uğrarlar. Bu pas ve korozyon kaldırılıp boyama işleminin yapılabilmesi için öncesinde uygulanan işlemin adı kumlamadır. Kumlama işleminde, özel olarak imal edilmiş grit adında aşındırıcı malzemelerden oluşan, kum yapısı yüksek basınçlı hava ile parçaya püskürtülür. Bu işleme kumlama denir.

Bir talaşsız şekil verme yöntemidir. Plastik özelliği olan bir malzemenin belirli bir profil kesitinden uygulanan kuvvetle ittirilmesi esasına dayanan bir prosestir. Genellikle profil ve boru üretiminde tercih edilir.